Kwaliteit van zorg wordt uiteindelijk gerealiseerd door de begeleiders die de verwant in zijn dagelijks leven ondersteunt en begeleidt.
Zorg is mensenwerk.
Drie aspecten zijn voor de kwaliteit van zorg belangrijk:
- de competenties van de begeleiders
- de beschikbare uren die begeleiders hebben voor de zorg
- de stijl van leiding geven
Competenties
Belangrijk is dat er in een team een goede mix is van deskundigheden en persoonlijkheden. Als iedereen dezelfde deskundigheid heeft en een zelfde persoonlijkheid, is het een zeer eenzijdig team. Misschien wel geschikt om met een specifieke problematiek om te gaan, maar wellicht te weinig flexibel om met wisselende problematiek om te gaan.
Bij het kijken naar de competenties moet niet alleen gekeken worden naar het opleidingsniveau, HBO of MBO, maar ook naar het type opleiding en vooral ook naar specifieke bijscholingen en cursussen die begeleiders gedaan hebben. Met name die bijscholingen en cursussen kunnen de noodzakelijke verdieping geven om met de specifieke problemen van de groep om te kunnen gaan.
Ten aanzien van de persoonlijkheden is het belangrijk dat begeleiders niet alleen vriendelijk en inlevend zijn, maar ook dat ze een stevig ontwikkelde persoonlijkheid hebben waarbij ze tegelijk flexibel genoeg zijn om in te spelen op wat op een bepaald moment nodig is. Ook is het belangrijk dat begeleiders in staat zijn op een goede manier om te gaan met de gevoelens die het werk met zich mee brengt. In de opleidingen wordt hier vaak te weinig aandacht aan gegeven. Het is dus een taak van de instellingen en de leidinggevenden om de medewerkers hierin te ondersteunen en te ontwikkelingsmogelijkheden te bieden.
Als het goed is zou er voor iedere woning een competentieprofiel moeten zijn waarin is beschreven welke competenties in het team aanwezig moeten zijn om goed in te kunnen spelen op de begeleidingsbehoefte van de bewonersgroep. Dit kan per groep verschillen.
We vinden het een goede zaak als er ook een nadrukkelijk plan bestaat. Een plan dat er toe moet leiden dat er een goed en stabiel team staat met de juiste competenties. Dit plan kan in alle openheid met leidinggevende, team en vertegenwoordigers besproken worden. U kunt vragen of er überhaupt een concreet plan is waarmee gewerkt wordt.
Beschikbare tijd voor de zorg
Dit is een thema waar iedere vertegenwoordiger zich zorgen over maakt. We horen al jaren verhalen over bezuinigingen en op veel plekken zien we ook daadwerkelijk dat de bezetting op de groep minder is geworden. Tegelijkertijd zien we ook dat instellingen bezuinigen op het leidinggevend kader en de ondersteunende diensten. Begeleiders krijgen er steeds meer taken bij.
Deze veelheid aan taken betekent niet alleen dat er minder tijd overblijft om aandacht aan de bewoners te geven en signalen op te vangen.
Dit is een zorgelijke ontwikkeling. Temeer omdat het hele besluitvormingsproces rond de bezuinigingen niet inzichtelijk is; voor de begeleiders niet en ook niet voor de vertegenwoordigers. KansPlus vindt dat hier veel meer transparantie in moet komen. Vertegenwoordigers moeten goed geïnformeerd zijn over de bezetting op de groep en de redenen en gevolgen van eventuele veranderingen.
Minimaal eens per jaar zouden de ouders een formatieplan moeten krijgen waar in de volgende informatie staat:
- wat is de totale formatie van het team
- wat is het gemiddelde aantal uren dat begeleiders per dag in de woning aanwezig zijn
- is dit een hard minimum: wordt er vervanging ingezet als deze uren als gevolg van ziekte of vakantie niet door het eigen team geleverd kunnen worden
- als het team extra werkzaamheden heeft gekregen, is er dan ook een evenredig aantal extra inzetbare uren bijgekomen
De vertegenwoordigersmoeten ook een paar maal per jaar een verantwoording krijgen of het streven ook daadwerkelijk gerealiseerd is. Deze gegevens moeten bij de leidinggevende bekend zijn, want als het goed is krijgt deze daar maandelijks een rapportage van de administratie over.
De stijl van leiding geven
De stijl van leiding geven heeft een grote impact op het functioneren van het team en daarmee ook op de kwaliteit van leven van de bewoners. Belangrijk is om te beginnen dat de leidinggevende voldoende aanwezig is om de sfeer te kunnen proeven en om te zien hoe medewerkers zelf hun problemen oplossen. Een leidinggevende op afstand die alleen in beeld komt als er problemen zijn levert onvoldoende bijdrage aan de kwaliteit van de zorg.
Een leidinggevende kan zich opstellen als een goed sportcoach. Deze zorgt voor een goede samenstelling van het team, traint sommige aspecten van het spel nadrukkelijk met de spelers, geeft aanwijzingen hoe de spelers tijdens het spel de problemen kunnen oplossen en geeft ze vervolgens de ruimte om te spelen. Maar hij volgt het spel wel, en als hij ziet dat het niet goed gaat geeft hij nieuwe aanwijzingen en zet zo nodig een wisselspeler in. De coach is actief betrokken en altijd zichtbaar voor de spelers.
Van de leidinggevende mag ook verwacht worden dat hij of zij een goed rolmodel voor de begeleiders is als het gaat om de houding ten opzichte van de bewoners en de teamleden.
Dit lijken allemaal zaken te zijn van de instelling waar ouders/vertegenwoordigers zich niet mee horen te bemoeien. Maar wat KansPlus betreft zijn het wel degelijk zaken die vertegenwoordigers en belangenbehartigers aangaan omdat ze van invloed zijn op de kwaliteit van leven van de verwanten. We gaan daarmee niet op de stoel van de managers zitten, maar we willen wel als gelijkwaardige dialoogpartners gezien worden en mee kunnen praten en denken over hoe de kwaliteiten van de begeleiders het best tot hun recht kunnen komen.