Signalement Passende langdurige zorg
In dit ‘Signalement Passende langdurige zorg – van zelfredzaam naar samenredzaam’ beschrijft Zorginstituut Nederland de belemmeringen en oplossingsrichtingen om de langdurige zorg toekomstbestendig te maken. De focus van het signalement ligt op het anders organiseren en positioneren van de formele en informele zorg, domeinoverstijgende samenwerking, indicatie stellen op basis van persoonlijke context en investeren in zorgzame gemeenschappen. Het doel is dat de zorg uit de Wet langdurige zorg beschikbaar is en blijft voor de mensen die het echt nodig hebben.
Download ‘Signalement Passende langdurige zorg – van zelfredzaam naar samenredzaam’
PDF document | 32 pagina’s | 467 kBRapport | 29-08-2024
Langdurige zorg als vangnet staat onder druk
Langdurige zorg is bestemd voor mensen die 24 uur per dag zorg in de nabijheid en permanent toezicht nodig hebben vanwege een lichamelijke of geestelijke beperking of chronische ziekte. Die zorg wordt betaald uit de Wet langdurige zorg (Wlz). Maar de Wlz als vangnet voor de meest kwetsbare mensen staat onder druk. De vergrijzing neemt toe, steeds meer mensen hebben langer zorg nodig én het aantal mensen met chronische zorgvragen stijgt. Daarnaast is er steeds minder personeel beschikbaar om zorg te verlenen.
Stelselwijziging nodig voor anders organiseren van formele en informele zorg
De Wet langdurige zorg in zijn huidige vorm belemmert het vinden van oplossingen buiten het domein van de zorg. Aanpassingen van het stelsel zijn nodig om de formele en informele zorg beter op elkaar te laten aansluiten en ruimte te geven aan het opbouwen van zorgzame gemeenschappen in steden en regio’s. Mensen in zo’n gemeenschap zijn ‘samenredzaam’ en kunnen veel hulpvragen oppakken voordat professionele zorg nodig is.
Persoonlijke context centraal in samenredzame gemeenschappen
Het vertrekpunt is kijken naar wat iemand zelf kan en wil om een betekenisvol leven te leiden en deel uit te maken van de maatschappij. Het ideaalbeeld is een ‘ecosysteem’ van de persoon die zorg nodig heeft, diens directe omgeving en zorgprofessionals. Samen zoeken zij allereerst naar andersoortige oplossingen dan het inzetten van formele Wlz-zorg. Het doel is een samenredzame gemeenschap waarin mensen naar elkaar omkijken.
Huidige vorm Wlz kijkt niet naar mogelijkheden persoonlijk netwerk
Samenredzaamheid is het vermogen van mensen om zich zoveel mogelijk te redden met hulp van vrienden, buren, familie en vrijwilligers. Maar op dit moment is de wet leidend voor de organisatie van zorg en gericht op zelfredzaamheid. Het betrekken van de sociale context ontbreekt als onderdeel van de Wlz-indicatiestelling. Het CIZ kijkt alleen naar de hoeveelheid zorg die nodig is. Een indicatie voor de Wlz sluit zorg en ondersteuning uit andere domeinen uit. Dezelfde zorg kan dan niet meer worden betaald uit het basispakket (Zvw) of door de gemeente (Wmo). Om zorg persoonsgerichter te kunnen inzetten is het nodig om het zorgstelsel aan te passen.
Vervolgstappen
Het gedachtegoed van het signalement is niet nieuw. Het is een belangrijke aanvulling op al lopende initiatieven om passende langdurige zorg mogelijk te maken, zoals het ‘Generiek kompas – samen werken aan kwaliteit van bestaan’, het ‘Kwaliteitskompas gehandicaptenzorg 2023-2028’ en het ‘Kwaliteitskader woonzorg in de langdurige GGZ’. Het Zorginstituut wil er samen met partijen voor zorgen dat de oplossingsrichtingen aansluiten bij bestaande programma’s en initiatieven. Wij stellen een kwartiermaker aan die met partijen samen een plan van aanpak opstelt en zorgt voor draagvlak. In dat plan gaat de kwartiermaker oplossingsrichtingen concretiseren, expliciete acties formuleren en met partijen afspreken wie wanneer wat doet. Een eerste voortgangsrapportage aan betrokken partijen volgt in het voorjaar van 2025. Vervolgens rapporteren we iedere 6 maanden over de gezette stappen.