Wat vooraf ging
In februari 2021 oordeelde het College van Beroep Bedrijfsleven (CBb) dat een familievereniging in de langdurige zorg een “andere betrokkene” is die naast de cliëntenraad zorgvuldig betrokken dient te zijn bij een fusie en dat daarover gerapporteerd dient te worden door de fusiepartners. Dit omdat op basis van wetgeving “familie” uitdrukkelijk genoemd is. De NZa (Nederlandse Zorgauthoriteit) werd hiermede op zijn vingers getikt omdat NZa weigerde inhoudelijk in te gaan op een bezwaar van de Familievereniging Leekerweide
Besluit NZa en de betekenis ervan
Inmiddels heeft NZa naar aanleiding hiervan het oorspronkelijke bezwaar van de Familievereniging Leekerweide opnieuw tegen het licht moeten houden. Via deze link is het herziene besluit van 29 juni jl. te lezen. Het besluit was aanvankelijk vertrouwelijk omdat de belanghebbenden twee weken de gelegenheid kregen te verzoeken vertrouwelijke gegevens of bedrijfsinformatie en dergelijke te laten verwijderen uit de openbare versie. Daar is geen gebruik van gemaakt en inmiddels is het besluit op de website ongewijzigd gepubliceerd.
Zoals in paragraaf 6 van het herziene besluit is aangegeven constateert NZa nu dat de fusiepartners LeekerweideGroep (zorg voor mensen met een verstandelijke beperking) en Wilgaerden (ouderenzorg/thuiszorg) ten onrechte in hun verzoek aan NZa om de fusie goed te keuren niet zijn ingegaan op de vraag of en zo ja hoe de familie (en dus in het geval van Leekerweide de familievereniging) zorgvuldige betrokken was bij de fusievoorbereiding en hoe met hun inbreng is omgegaan. En dat daarom de fusiegoedkeuring wordt ingetrokken. Gezien de uitspraak van CBb kon NZa eigenlijk niet anders besluiten. De nieuwe WilgaerdenLeekerweideGroep (WLG) zal dus een nieuw fusieverzoek moeten indienen om niet in strijd te handelen met de wetgeving die er in Nederland is met betrekking tot fusies in de gezondheidszorg. Het blijft uiteraard dan opnieuw een procedurele toetsing. Gezien de enorme schaalvergrotingsprocessen van de laatste jaren in de zorgsector zouden wij het een groot goed vinden als de NZa ook een meer inhoudelijke toetsing moest gaan doen. Wellicht een punt voor in de kabinetsformatie!
KansPlus is er erg blij mee dat NZa nu het besluit heeft teruggedraaid. Hiermee is duidelijk geworden dat NZa eindelijk inziet dat familie en familieverbanden (zoals een familievereniging) naast de cliëntenraad (ook als deze geheel of gedeeltelijk uit verwanten bestaat ) binnen een instelling voor langdurige zorg als “andere betrokkenen” gezien moeten worden. En dat zij daarom ook zorgvuldig betrokken moeten worden bij een door de organisatie gewenste fusie. De betrokken familievereniging was vanaf 31 maart 2020 in het geweer gekomen toen NZa besloot het bezwaar van de familievereniging (tegen het niet zorgvuldig betrekken) ter zijde te schuiven omdat men vond dat alleen de cliëntenraad een “andere betrokkene” is naast de fusiepartners zelf.
Belangrijk is ook dat familie en familieverbanden nu weten dat zij bezwaar kunnen indienen bij NZa tegen een fusie indien zij van mening zijn dat zij niet zorgvuldig betrokken waren in de voorbereiding naast de cliëntenraad. NZa kan nu een dergelijk bezwaar niet meer zo gemakkelijk terzijde schuiven door te stellen dat familie of een familieverband “niet ontvankelijk” is en dus het bezwaar niet meer inhoudelijk behoeft te behandelen.
Tenslotte is belangrijk dat NZa in het aanvraagformulier voor fusies (NZa faciliteert hiermee de organisaties die willen fuseren) ook uitdrukkelijk moeten aangeven dat ook familie of hun verbanden “andere betrokkenen” kunnen zijn en dat daarover gerapporteerd moet worden hoe zij zorgvuldige wijze betrokken zijn geweest. Zorgelijk is achteraf dat dit eigenlijk al vanaf 2008 had gemoeten en de kans groot is dat hierover bij de vele fusies over “ondergerapporteerd” is.
Uniek is verder dat er een nieuw fusieverzoek moet komen terwijl de fusie al vanaf 1 januari 2020 wordt geeffectueerd.
Deze uitslag was naar het oordeel van Familievereniging Leekerweide niet goed mogelijk geweest zonder de ondersteuning van KansPlus Belangennetwerk verstandelijk gehandicapten. Zij stelde onder meer subsidie beschikbaar om tot deze “juridische innovatie“ te komen. Voor familie, familieverbanden en zorginstellingen is zo duidelijk geworden dat familie/familieverbanden in de langdurige zorg naast de cliëntenraden stakeholders zijn die je moet betrekken bij het fusieproces en dat je daarover moet rapporteren naar de NZa.
Familievereniging en KansPlus wachten af wat de WLG gaat doen. Dat de NZa in een voorlopige beschouwing aangeeft dat men van mening was dat de familievereniging wel goed betrokken was (men name omdat men wist van de fusievoorbereiding) vinden wij een onjuiste conclusie. Geïnformeerd zijn is “andere koek” dan zorgvuldig betrekken en dus luisteren, inhoudelijk reageren en in gesprek gaan. Maar we wachten nu eerst het nieuwe fusieverzoek van de WLG af.
Zie ook https://www.kansplus.nl/2021/03/30/nza-moet-bij-fusie-naar-familie-luisteren/ en het artikel op Skipr.nl van 28 juli 2021